เนื่องจากมีภูเขาไฟอะโซะที่ยังคุกรุ่นอยู่ ผู้คนจึงเรียกจังหวัดคุมาโมโตะกว่าดินแดนแห่งไฟ คุมาโมโตะตั้งอยู่ในใจกลางของภูมิภาคคิวชู โดยมีภูเขาอะโซะอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือและทะเลอาริอาเกะและทะเลยัตสึชิโระ (ชิรานุอิ) ทางทิศตะวันตก หมู่เกาะอามาคุสะเชื่อมต่อกันด้วยสะพานทั้งห้าแห่งอามาคุสะไปยังปลายคาบสมุทรอุโตะที่ยื่นออกไปในทะเล เดิมทีผู้คนเรียกที่นี่ว่าดินแดนแห่งฮิโกะ เป็นดินแดนที่ครั้งหนึ่งเคยปกครองโดยผู้บัญชาการทหารคิโยมาสะ คาโตะ ในยุคเอโดะ ปราสาทคุมาโมโตะซึ่งสร้างโดยคิโยมาสะเมื่อ 400 ปีก่อนได้รับความเสียหายอย่างหนักจากแผ่นดินไหวคุมาโมโตะในเดือนเมษายนปี 2016

จังหวัดคุมาโมโตะทั้งหมดอยู่ภายใต้สภาพอากาศของชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิก และพื้นที่นอกอะโซะมีอุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปีอยู่ที่ 15 ถึง 17 องศาเซลเซียส อุณหภูมิในฤดูร้อนและฤดูหนาวแตกต่างกันอย่างมากเนื่องจากฤดูหนาวมีเวลากลางวันสั้น นอกจากนี้ สภาพอากาศในภูมิภาคยังมีความแตกต่างกันเล็กน้อยเนื่องจากมีภูเขา ทะเล ที่ราบ และหมู่เกาะต่างๆ มากมาย

คิโยมาสะทิ้งอิทธิพลหลากหลายรูปแบบไว้กับวัฒนธรรมอาหารด้วยเช่นกัน ตัวอย่างเช่น ในคิวชูมีการบริโภคนัตโตะสูงที่สุดในจังหวัดคุมาโมโตะ เนื่องจากในช่วงสงครามอิมจิน คิโยมาสะได้นำถั่วเหลืองเคี่ยวมาหมักเป็นนัตโตะ ศาสตราจารย์โมริตะกล่าวว่า “ถั่วถูกห่อด้วยฟางและหมักด้วยความร้อนจากร่างกายของม้า เขากินถั่วนั้นและชอบมัน และทุกวันนี้ยังมีคนที่เรียกถั่วชนิดนี้ว่าโครุมาเมะ (“ถั่วเหล่านี้”) ตามวิธีที่เขาพูดในสำเนียงของเขาว่า ‘ถั่วเหล่านี้คืออะไร”” เรื่องราวเกี่ยวกับวัฒนธรรมการคั่วชาด้วยกาต้มน้ำของช่างฝีมือชาวเกาหลีถูกนำมาใช้ในปราสาทคุมาโมโตะ ซาซิมิเนื้อม้าที่เป็นแบบฉบับของจังหวัด และแม้แต่ขนมเกาหลี ต่างก็มีเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยที่เชื่อมโยงกับคิโยมาสะ มีรูปปั้นทองสัมฤทธิ์สูงตระหง่านสวมเอโบชิที่สวยงามอยู่ที่ทางเข้าปราสาทคุมาโมโตะเพื่อยกย่องผลงานอันยิ่งใหญ่เหล่านี้

เนื่องจากส่วนผสมและรสชาติของเกี๊ยวนั้นแตกต่างกันไปตามภูมิภาคและครัวเรือน ซุปเกี๊ยวจึงเป็นอาหารที่ชวนให้ผู้คนในท้องถิ่นนึกถึงบ้าน

อามาคุสะซึ่งขึ้นชื่อในด้านอาหารที่เป็นเอกลักษณ์ในจังหวัด มีเกี๊ยว "เซ็นดาโกะจิรุ" ที่ทำจากมันฝรั่งขูดผสมเส้นใยและแป้งมันฝรั่ง และเนื่องจากอามาคุสะรายล้อมไปด้วยทะเล ส่วนผสมเฉพาะของซุปจึงเป็นสาหร่าย ว่ากันว่ามีการรับประทานเซ็นดาโกะจิรุครั้งแรกในสถานเลี้ยงเด็กกำพร้าที่สร้างขึ้นในเมืองคาวาอุระโดยบาทหลวงเฟอร์ไรร่าซึ่งเป็นมิชชันนารีที่เดิมทีเคยอาศัยอยู่ที่อามาคุสะ นอกจากนี้ ในอามาคุสะคุณยังสามารถพบ “โอชิโฮโจ” ซึ่งเป็นซุปใส่เกี๊ยวรูปทรงเหมือนเส้นบะหมี่อีกด้วย

ตอนนี้ เราจะแนะนำอาหารของจังหวัดใน 4 พื้นที่ ได้แก่ ตอนเหนือ ตอนกลาง อามาคุสะ และตอนใต้

อะโซะเป็นพื้นที่ที่มีความแข็งแกร่งแม้ในภาคเหนือ ที่นี่เป็นที่ราบสูงซึ่งเป็นตัวแทนของภูมิภาคคิวชู มีอุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปีที่ 15 องศาเซลเซียส โดยมีฝนตกหนัก ภูเขาไฟอาโซะที่ยังคุกรุ่นรายล้อมไปด้วยธรรมชาติอันตระการตาและมีแอ่งภูเขาไฟที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยมีความกว้างจากเหนือจรดใต้ 15.5 ไมล์ และความยาวโดยรอบ 79.5 ไมล์ ผักกาดเขียวปลีที่พบในภูมิภาคอะโซะมีลักษณะยาวและแคบกว่าที่พบในที่อื่น เรียกว่า “อะโซะทาคานะ” (ผักกาดเขียวอะโซะ) รสชาติของผักเข้มข้นด้วยดินเถ้าภูเขาไฟและอุณหภูมิที่เย็นจัด ทำให้เหมาะอย่างยิ่งสำหรับการดอง ผักกาดเขียวดองอะโซะ ทำจากก้านผักกาดเขียวปลีอะโซะที่เก็บเกี่ยวระหว่างเดือนมีนาคมถึงเมษายน เป็นอาหารดองที่สามารถรับประทานได้ตลอดทั้งปี นอกจากนี้ ในภูมิภาคอะโซะยังมีของดองที่เรียกว่าของดองอะคะโดะ ซึ่งทำจากการดองก้านใบของเผือกอะคะโดซึ่งส่วนใหญ่ปลูกในเมืองอะโซะ อาหารที่มีสีแดงและเสิร์ฟพร้อมซีอิ๊วขาวและขิงขูดนี้เรียกว่า “ซาซิมิเนื้อม้าแห่งทุ่ง”

พื้นที่ตอนกลางประกอบด้วยสถานที่ต่างๆ เช่น คาบสมุทรอุโตะที่ยื่นออกไปในทะเลอาริอาเกะ เมืองคุมาโมโตะ ซึ่งคุณสามารถมองเห็นปราสาทคุมาโมโตะที่ตั้งตระหง่าน และเมืองยามาโตะที่อยู่ลึกเข้าไปในภูเขา บริเวณอุกิมีความเจริญรุ่งเรืองมาตั้งแต่สมัยโบราณในฐานะจุดแลกเปลี่ยนทางยุทธศาสตร์ และบริเวณคามิมาชิกิมีสนามบินอะโซะคุมาโมโตะ ที่ปลายสุดของคาบสมุทรอุโตะ เป็นสถานที่ที่มีชื่อเสียง เช่น ท่าเรือตะวันตกมิซูมิที่เป็นมรดกโลกและหาดโอโกชิกิที่ซึ่งพื้นทรายโค้งอันงดงามจะปรากฏขึ้นเมื่อน้ำลง นอกจากนี้ คุมาโมโตะยังเป็นพื้นที่ซึ่งอุดมไปด้วยแหล่งน้ำเนื่องจากน้ำในจังหวัดมาจากแหล่งใต้ดิน 100% ซึ่งพื้นที่แบบนี้หาได้ยากมาก

บริเวณอามาคุสะซึ่งล้อมรอบด้วยมหาสมุทรนั้นอุดมไปด้วยผลิตภัณฑ์จากทะเลโดยธรรมชาติ ในพื้นที่ภูเขาสามารถรับประทานได้เฉพาะปลาดองเค็มเท่านั้น แต่ซาซิมิเป็นเรื่องธรรมดาในอามาคุสะ เนื่องจากในฤดูร้อนน้ำมีความอุ่น จึงไม่มีการรับประทานปลาดิบแต่เป็นปลาตากแห้งแทน อาหารท้องถิ่นที่น่าสนใจของพื้นที่นี้คือ “สลัดหมู” แม้ว่าจะใช้คำว่า "หมู" แต่ส่วนผสมที่แท้จริงคือปลาหมึกยักษ์ที่จับได้ง่ายในท้องถิ่น เดิมทีอาหารชนิดนี้คือหมูผัดมะระซึ่งเป็นอาหารของชาวรีวกีว แต่ในอามาคุสะ เนื้อหมูนั้นหาไม่ได้ทั่วไป เลยหันมาใช้ปลาหมึกแทน

ในลุ่มน้ำคุมะ ซึ่งมีชื่อเสียงเนื่องจากเป็นหนึ่งในสามแก่งขนาดใหญ่ของญี่ปุ่น มีการจ่ายข้าวส่วนเกินที่เก็บเกี่ยวได้เป็นภาษีประจำปี และโชจูข้าวเป็นที่นิยมเพราะน้ำกระด้างของแม่น้ำคุมะนั้นเหมาะสำหรับทำโชจู โชจูข้าวคุมะที่ผลิตจากข้าวคุณภาพสูงนั้นยืนเคียงข้างสกอตช์วิสกี้และคอนญักในฐานะแบรนด์ที่เป็นที่รู้จักในโลกด้วยชื่อสถานที่ผลิต

แม่น้ำคุมะที่มีใสไหลผ่านแอ่งฮิโตโยชิ เป็นแม่น้ำที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัดคุมาโมโตะ โดยมีความยาว 71 ไมล์ ปลาหวานป่าอาศัยอยู่ในแม่น้ำคุมะและแม่น้ำสาขา มีโรงแรมโบราณขนาดเล็กและร้านอาหารที่ยังคงเสิร์ฟอาหารที่ทำจากปลาหวาน มีหลายวิธีในการกินปลาชนิดนี้ ตั้งแต่ปลาหวานย่างเกลือธรรมดาไปจนถึงคันโรนิ (ปลาหวานต้ม) ที่ใช้ปลาหวานย่าง ซูชิปลาหวาน และเซโกะชิ (ซาซิมิชนิดหนึ่ง) ปลาหวานที่เสิร์ฟคู่กับโชจูข้าวคุมะเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ในงานดื่มสังสรรค์

โทซาวะซังผู้ชื่นชอบอาหารท้องถิ่นกล่าวว่า “คุมาโมโตะมีทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นสัตว์จากทะเล พืชผลจากภูเขา และพืชผลจากทุ่งนา” ขณะนี้เรากำลังจัดชั้นเรียนทำอาหารเพื่อเผยแพร่ผักฮิโงะแบบดั้งเดิม จังหวัดคุมาโมโตะได้พัฒนาวัฒนธรรมอาหารที่เป็นเอกลักษณ์ขึ้นซึ่งรวมเอาอิทธิพลจากสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ จากเหนือจรดใต้มาไว้ด้วยกัน เราอยากให้คุณได้ลิ้มลองรสชาติของท้องถิ่นแห่งนี้